بیشتر بیمه‌گذاران از ویژگی‌های بیمه‌نامه خود بی‌اطلاع‌اند و همین موضوع موجب می‌شود تا در بسیاری از تصادفات و دریافت خسارت از بیمه‌گر آن چنان که باید رضایت نداشته باشند. پرسش‌هایی چون «بیمه بدنه اتومبیل چیست و چه خطراتی را بیمه می‌کند؟، «حق بیمه بدنه بر مبنای چه عواملی تعیین می‌شود؟»، «آیا می‌توان برای خرید بیمه بدنه تخفیف گرفت؟»، «آیا قدمت اتومبیل بر نرخ حق بیمه تاثیر دارد؟»، «آیا بیمه‌نامه بدنه اتومبیل را می‌توان به اتومبیل دیگری انتقال داد؟»، منظور از «خسارت کلی» و «خسارت جزئی» چیست؟ و «آیا حق بیمه بدنه، ارتباطی با نوع استفاده اتومبیل دارد؟» تنها بخشی از سووالات متداول مردم درخصوص بیمه بدنه خودرو است.

فارغ از خرید این بیمه، گرفتن خسارت و استفاده درست از بیمه‌نامه براساس حقوقی که در آن وجود دارد، برای بیمه‌گذاران اهمیت خاصی دارد.

بیمه بدنه خودرو

«بیمه‌گر در چارچوب مقررات مصوب شورای‌عالی بیمه تعهد می‌کند خسارت‌های وارده به وسیله نقلیه بیمه شده ناشی از حوادث مختلف را مانند سرقت، آتش‌سوزی، نفجار، تصادف، سقوط، واژگونی و به‌طور کلی برخورد اتومبیل به هر جسم ثابت یا متحرک یا برخورد جسم دیگری با اتومبیل بیمه شده جبران کند.»

استثناء

این تعریف کلی بیمه بدنه اتومبیل است؛ اما شرکت‌های بیمه مواردی چون : خسارت اتومبیل به علت جنگ، شورش، اعتصاب یا تهاجم – خسارت مستقیم و غیرمستقیم اتومبیل به علت انفجار – خسارت عمدی بیمه‌گذار، ذی‌نفع یا راننده به اتومبیل – خسارت اتومبیل حین گریز از تعقیب مقامات انتظامی، مگر اینکه گریزنده، متصرف غیرقانونی اتومبیل باشد – خسارت اتومبیل را در حادثه‌ای که طبق گزارش مقامات ذی‌صلاح، به علت مصرف مشروبات الکلی و استعمال مواد مخدر یا روان‌گردان توسط راننده پدید آمده باشد بیمه نمی‌کنند.

دو عامل تعیین‌کننده حق بیمه

در عین حال دو عامل تعیین‌کننده حق بیمه در «بیمه بدنه» عبارت‌اند از: «ارزش اتومبیل» و «نرخ حق بیمه». ارزش اتومبیل را خریدار بیمه اعلام می‌کند و نرخ حق بیمه انواع اتومبیل در «آیین‌نامه تعرفه بیمه بدنه اتومبیل» تعیین شده است. پس از آزادسازی و حذف این تعرفه، بیمه‌گران براساس نرخ‌های مقایسه‌ای آن را تعیین می‌کنند. هرچند انگیزه اصلی بیمه گذاران از خرید بیمه بدنه اتومبیل، جبران خسارات است، اما دارندگان اتومبیل باید بدانند بیمه‌نامه بدنه باید متناسب با ارزش آن باشد و با توجه به افزایش قیمت خودرو در بازار نسبت به افزایش سرمایه بیمه شده اقدام کنند، زیرا یک اصل بیمه‌ای متذکر می‌شود: «اگر ارزش بیمه شده اتومبیل کمتر از ارزش واقعی آن در روز وقوع حادثه باشد، خسارت وارده برمبنای نسبت این دو ارزش به یکدیگر یا بر مبنای «قاعده نسبی مبلغ بیمه» محاسبه و پرداخت می‌شود. برای مثال، فرض کنید که هنگام وقوع خسارت، ارزش واقعی اتومبیل در بازار۵۰ میلیون تومان باشد و این اتومبیل به ارزش ۳۰ میلیون تومان بیمه شده باشد، اگر خسارت وارد شده، پس از کم کردن سهم بیمه‌گذار از خسارت (فرانشیز)، ۱۰میلیون تومان تعیین شود، خسارت قابل پرداخت به روش زیر محاسبه می‌شود: ۱۰ (خسارت تعیین شده) ۳۰ (ارزش بیمه‌شده اتومبیل)، ۵۰ (ارزش واقعی اتومبیل) قیمت قطعات بارها اتفاق افتاده که بیمه‌گذاران از نحوه محاسبه قطعات اضافی روی خودرو و میزان خسارت پرداختی ناراضی بوده‌اند. این موارد بیشتر شامل سیستم‌های صوتی و تایر خودرو می‌شود که بیمه‌گر بسیار کمتر از ارزش واقعی آن می‌پردازد. البته دلیل آن این است که حق بیمه براساس نرخ واقعی خودرو و ارزش قطعات آن پرداخت نشده و سقف تعهد بیمه‌گر محدود است. برای جبران خسارت قطعات طبق ارزش واقعی آنان باید در زمان پرداخت حق بیمه این موضوع را در نظر گرفت. همچنین این خسارت برای یک بار پرداخت می‌شود و بیمه‌گذار موظف است پس از دریافت خسارت خرید قطعه زیان‌دیده، به بیمه‌گر مراجعه و مازاد حق بیمه را برای خسارت بعدی پرداخت کند.

تخفیف بیمه بدنه

یکی از مزایای بیمه بدنه در مقایسه با دیگر انواع بیمه اموال این است که در موارد بیشتری امکان تخفیف در حق بیمه وجود دارد. برای مثال، یکی از این موارد تخفیف به خاطر نداشتن خسارت است. این تخفیف برای سال اول ۲۵، سال دوم ۳۵، سال سوم ۴۵ و سال چهارم به بعد ۶۰ درصد است. درعین حال فرانشیز یا سهم بیمه‌گذار در جبران خسارت برای بار اول ۱۰، بار دوم ۲۰ و بار سوم ۳۰ درصد است که در تصادف چهارم، بیمه‌نامه باطل خواهد شد.  ادامهدارد ………

با توجه به نوسانات اخیر قیمت خودرو و به منظور جلوگیری از ضرر و زیان احتمالی در زمان خسارت، شرکت بیمه پاسارگاد از کلیه دارندگان بیمه نامه بدنه دعوت می نماید نسبت به افزایش ارزش بیمه نامه خود در اسرع وقت اقدام نمایند.

دارندگان بیمه نامه بدنه اتومبیل می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر و دسترسی به نشانی شعبه ها و نمایندگی های این شرکت در سراسر کشور به پایگاه اطلاع رسانی بیمه پاسارگاد www.pasargadinsurance.ir مراجعه و یا با تلفن گویای ۸۲۴۸۹ (۰۲۱) تماس حاصل نمایند.

بیمه بدنه خودرو

«بیمه‌گر در چارچوب مقررات مصوب شورای‌عالی بیمه تعهد می‌کند خسارت‌های وارده به وسیله نقلیه بیمه شده ناشی از حوادث مختلف را مانند سرقت، آتش‌سوزی، نفجار، تصادف، سقوط، واژگونی و به‌طور کلی برخورد اتومبیل به هر جسم ثابت یا متحرک یا برخورد جسم دیگری با اتومبیل بیمه شده جبران کند.»

استثناء

این تعریف کلی بیمه بدنه اتومبیل است؛ اما شرکت‌های بیمه مواردی چون : خسارت اتومبیل به علت جنگ، شورش، اعتصاب یا تهاجم – خسارت مستقیم و غیرمستقیم اتومبیل به علت انفجار – خسارت عمدی بیمه‌گذار، ذی‌نفع یا راننده به اتومبیل – خسارت اتومبیل حین گریز از تعقیب مقامات انتظامی، مگر اینکه گریزنده، متصرف غیرقانونی اتومبیل باشد – خسارت اتومبیل را در حادثه‌ای که طبق گزارش مقامات ذی‌صلاح، به علت مصرف مشروبات الکلی و استعمال مواد مخدر یا روان‌گردان توسط راننده پدید آمده باشد بیمه نمی‌کنند.

دو عامل تعیین‌کننده حق بیمه

در عین حال دو عامل تعیین‌کننده حق بیمه در «بیمه بدنه» عبارت‌اند از: «ارزش اتومبیل» و «نرخ حق بیمه». ارزش اتومبیل را خریدار بیمه اعلام می‌کند و نرخ حق بیمه انواع اتومبیل در «آیین‌نامه تعرفه بیمه بدنه اتومبیل» تعیین شده است. پس از آزادسازی و حذف این تعرفه، بیمه‌گران براساس نرخ‌های مقایسه‌ای آن را تعیین می‌کنند. هرچند انگیزه اصلی بیمه گذاران از خرید بیمه بدنه اتومبیل، جبران خسارات است، اما دارندگان اتومبیل باید بدانند بیمه‌نامه بدنه باید متناسب با ارزش آن باشد و با توجه به افزایش قیمت خودرو در بازار نسبت به افزایش سرمایه بیمه شده اقدام کنند، زیرا یک اصل بیمه‌ای متذکر می‌شود: «اگر ارزش بیمه شده اتومبیل کمتر از ارزش واقعی آن در روز وقوع حادثه باشد، خسارت وارده برمبنای نسبت این دو ارزش به یکدیگر یا بر مبنای «قاعده نسبی مبلغ بیمه» محاسبه و پرداخت می‌شود. برای مثال، فرض کنید که هنگام وقوع خسارت، ارزش واقعی اتومبیل در بازار۵۰ میلیون تومان باشد و این اتومبیل به ارزش ۳۰ میلیون تومان بیمه شده باشد، اگر خسارت وارد شده، پس از کم کردن سهم بیمه‌گذار از خسارت (فرانشیز)، ۱۰میلیون تومان تعیین شود، خسارت قابل پرداخت به روش زیر محاسبه می‌شود: ۱۰ (خسارت تعیین شده) ۳۰ (ارزش بیمه‌شده اتومبیل)، ۵۰ (ارزش واقعی اتومبیل) قیمت قطعات بارها اتفاق افتاده که بیمه‌گذاران از نحوه محاسبه قطعات اضافی روی خودرو و میزان خسارت پرداختی ناراضی بوده‌اند. این موارد بیشتر شامل سیستم‌های صوتی و تایر خودرو می‌شود که بیمه‌گر بسیار کمتر از ارزش واقعی آن می‌پردازد. البته دلیل آن این است که حق بیمه براساس نرخ واقعی خودرو و ارزش قطعات آن پرداخت نشده و سقف تعهد بیمه‌گر محدود است. برای جبران خسارت قطعات طبق ارزش واقعی آنان باید در زمان پرداخت حق بیمه این موضوع را در نظر گرفت. همچنین این خسارت برای یک بار پرداخت می‌شود و بیمه‌گذار موظف است پس از دریافت خسارت خرید قطعه زیان‌دیده، به بیمه‌گر مراجعه و مازاد حق بیمه را برای خسارت بعدی پرداخت کند.

تخفیف بیمه بدنه

یکی از مزایای بیمه بدنه در مقایسه با دیگر انواع بیمه اموال این است که در موارد بیشتری امکان تخفیف در حق بیمه وجود دارد. برای مثال، یکی از این موارد تخفیف به خاطر نداشتن خسارت است. این تخفیف برای سال اول ۲۵، سال دوم ۳۵، سال سوم ۴۵ و سال چهارم به بعد ۶۰ درصد است. درعین حال فرانشیز یا سهم بیمه‌گذار در جبران خسارت برای بار اول ۱۰، بار دوم ۲۰ و بار سوم ۳۰ درصد است که در تصادف چهارم، بیمه‌نامه باطل خواهد شد.

انتقال بیمه‌نامه

«آیا بیمه‌نامه بدنه قابلیت انتقال دارد؟» این پرسش بسیاری از دارندگان خودرو است، به ویژه افرادی که با احتیاط بیشتری رانندگی می‌کنند، زیرا بیمه بدنه براساس نحوه رانندگی دارنده خودرو صادر می‌شود و قابلیت انتقال به راننده دیگر را ندارد. در واقع فروشنده خودرو می‌تواند بیمه‌نامه بدنه خود را با تمامی تخفیفاتی که دارد به خودرو تازه‌ای که می‌خرد، منتقل کند و خریدار جدید خودرو فروخته‌شده باید بیمه‌نامه بدنه را از اول برای خود خریداری کند. همچنین اگر بیمه‌گذار پس از فروش اتومبیل خود مایل به انتقال بیمه‌نامه بدنه آن به اتومبیل جدید باشد، در این صورت، شرکت بیمه پس از کم کردن حق بیمه بدنه اتومبیل اول بابت مدت بیمه منقضی شده، مبلغ باقیمانده را از حق بیمه محاسبه شده برای اتومبیل دوم کسر خواهد کرد. در حالت دیگر اگر او خواستار فسخ بیمه‌نامه بدنه اتومبیل اول شود، مبلغ باقیمانده بابت بقیه مدت در بیمه‌نامه را دریافت می‌کند. در این حالت، شرکت بیمه حق بیمه بابت مدت بیمه منقضی شده را با نرخ حق بیمه در بیمه کوتاه‌مدت محاسبه خواهد کرد. توجه داشته باشید که این نقل و انتقال باید ظرف ۲۴ ساعت پس از فروش خودرو صورت گیرد. این درحالی است که نوع استفاده اتومبیل برتعیین حق بیمه بدنه تاثیر دارد، به طوری که اتومبیل سواری کرایه و تاکسی تا میزان ۱۵۰ درصد و اتومبیل مخصوص آژانس، آموزش رانندگی و کرایه خطی به میزان ۱۰۰درصد بیش از اتومبیل سواری مشابه که استفاده شخصی دارد، حق بیمه می‌پردازند.

نکته آخر

در پی توافق پلیس راهنمایی و رانندگی و بیمه مرکزی، سقف پرداخت خسارت تصادفات بدون کروکی در بیمه شخص ثالث به بیش از ۳ میلیون تومان رسیده است، اما این سقف در بیمه بدنه حدود یک سوم این میزان است. بنابراین مقصر حادثه پس از پرداخت خسارت به شخص زیان‌دیده، نمی‌تواند بدون کروکی تا کل خسارت وارده به اتومبیل خود اقدام کند و می‌بایست کروکی داشته باشد. این موضوعی است که بسیاری از افراد نمی‌دانند و پس از مراجعه به بیمه‌گر خود، متوجه می‌شوند. هرچند تصمیم پرداخت خسارت بدون کروکی به منظور تسهیل کارها و جلوگیری از ایجاد ترافیک گرفته شد، اما دارندگان بیمه بدنه بدون کروکی تصادف نمی‌توانند تا سقف تعهد بیمه‌نامه خود از شرکت بیمه خسارت بگیرند. بگو مگو‌های بیمه‌ای با تمام این احوال، بسیار پیش می‌آید که مراجعان به واحدهای پرداخت خسارت و کارشناسان بیمه است وارد مجادله‌هایی شده‌اند که بیشتر آنها ناشی از کم‌اطلاعی از قوانین است. به این یک مورد توجه کنید؛ این مورد در یک نمایندگی بیمه دیده شده و خبرنگار دنیای‌اقتصاد در مورد آن می‌نویسد: خانمی به کارشناس می‌گوید: چرا به ماشین من خسارت کامل تعلق نمی‌گیرد؟ بیمه‌نامه این ماشین کامل است و شما موظف هستید هر چه زودتر کل خسارت را پرداخت کنید. کارشناس پاسخ می‌دهد: ماشین شما وقتی تصادف کرده، شخص دیگری راننده آن بوده و طبق مقررات، شما نمی‌توانید از کل خسارت کارشناسی شده استفاده کنید. خانم می‌گوید: چرا؟ راننده پسر من بوده و حق داشتم ماشینم را در اختیار فرزندم قرار بدهم، شما هم باید خسارت را پرداخت کنید. کارشناس پاسخی نمی‌دهد.

خبرنگار دنیای‌اقتصاد از خانمی که با کارشناس بیمه به بگومگو پرداخته و حالا هم عصبانی است، جریان را می‌پرسد. او پاسخ می‌دهد: پول خرید بیمه‌نامه را از هر جایی که باشد جور می‌کنیم، اما موقع خسارت گرفتن باید التماس کنیم. او ادامه می‌دهد: پسرم تازه گواهینامه گرفته و روز گذشته از من خواست تا خودرو را در اختیارش بگذارم، رفت بیرون و بعد از چند ساعت تماس گرفت که تصادف کرده، وقتی خیالم راحت شد تلفات جانی در میان نیست، گفتم نگران نباش ماشین بیمه‌نامه دارد، اما امروز که مراجعه کردیم، شرکت از پرداخت کل خسارت طفره می‌رود و می‌گوید باید ۱۰‌درصد کسر شود.

خبرنگار دنیای‌اقتصاد از او می‌پرسد: آیا شما مواردی را که پشت بیمه‌نامه بدنه آمده است مطالعه کرده‌اید؟ می‌دانید اگر چند نفر از یک خودرو استفاده کنند، باید به ازای هر نفر اضافه مبلغ ۱۰‌ درصد حق بیمه بیشتر پرداخت کنند وگرنه در زمان پرداخت خسارت ۱۰‌ درصد از مبلغ کسر می‌شود؟ او پاسخ می‌دهد که اصلا فرصت نکردم بیمه‌نامه را مطالعه کنم، پس چاره‌ای نیست باید نظر کارشناس را قبول کنم.

بیمه‌گذار دیگری به کارشناس بیمه می‌گوید: ماشین من این همه خسارت دیده، چرا فقط ۴۰۰ هزار تومان خسارت تعیین کردی؟ من با این پول می‌تونم ماشین را تعمیر کنم؟ کارشناس بیمه پاسخ می‌دهد: اگر فکر می‌کنید چنین چیزی امکان ندارد، خودرو را تحویل دهید، ما خودمان درست می‌کنیم و سالم به شما تحویل می‌دهیم. بیمه‌گذار قبول نمی‌کند و خواهان افزایش میزان خسارت است. کارشناس می‌گوید: ماشین شما خسارت دیده و از نظر من ۴۰۰هزار تومان بیشتر هزینه ندارد. بیمه‌گذار معتقد است که طبق گفته تعمیرکار، خودرو ۷۰۰ هزار تومان خرج دارد. اما کارشناس می‌گوید: اگر من کارشناسم، یقین دارم که ۴۰۰ هزار تومان بیشتر هزینه ندارد.

یک آقای جوان دیگر به کارشناس بیمه با دلخوری می‌گوید: ضبط ماشین من CD می‌خورد، گران بود، همه چیز هم که کامل است، گزارش کلانتری هم که هست، چرا پولش را نمی‌دهید؟

کارشناس بیمه می‌گوید: قبول دارم که شما خسارت دیده‌اید و ضبط هم گران بوده، اما بیمه بدنه ماشین‌ شما پوشش سرقت در جا را ندارد؛ در صورتی که شما حق بیمه این ریسک را نپرداخته‌اید، نمی‌توانیم خسارت به شما بدهیم. از مراجعه کننده دیگری در کنار یک سمند تصادفی ایستاده بود و با تاسف به آن نگاه می‌کرد، دلیل ناراحتی‌اش را می‌پرسم. می‌گوید که یک ماه است این خودرو را خریده، تصادف کرده و وقتی برای گرفتن خسارت آمده می‌گویند نمی‌تواند از بیمه‌نامه بدنه استفاده کند. چون بیمه بدنه قابل انتقال به غیر نیست، کارشناس می‌گوید بعد از اینکه خودرو خریده شده، باید برای بیمه بدنه آن اقدام می‌شد. دو مشتری دیگر معترض‌اند که چرا وقتی می‌گویند بدون کروکی می‌توانید خسارت بگیرید این اتفاق نمی‌افتد؟ پلیس صحنه تصادف را به هم می‌زند و می‌گوید بروید خسارت بگیرید از بیمه. اینجا هم می‌آییم می‌گویند که کل خسارت را نمی‌توانند پرداخت کنند. از کارشناس دلیلش را می‌پرسم. کارشناس می‌گوید: سقف خسارت بدون کروکی در بیمه بدنه محدود است؛ خسارت این آقا هم نزدیک دو میلیون تومان است و ما نمی‌توانیم کل آن را بپردازیم. بیشتر بگومگوهایی از این دست به دلیل اطلاعات ناکافی از بیمه‌نامه‌ها رخ می‌دهد و به جز موارد خاص با توضیح کوتاهی حل می‌شود، البته اینکه چرا این توضیح روز خرید بیمه‌نامه داده نمی‌شود، راهکاری می‌خواهد که باید شرکت‌های بیمه آن را پیدا کنند.